Maak je geen zorgen, het gaat dit keer niet over breuken of iets dergelijks en zeker niet hoe je een breuk kunt veroorzaken. Vandaag wil ik het hebben over het knakken met vingers. Hoewel het bij velen niet beperkt is tot de vingers alleen, kunnen veel mensen ook goed knakken met andere gewrichten, zoals hun tenen, knieën en enkels. Sommige mensen kunnen het ook met hen nek.
Wanneer je een knakgeluid hoort, denken de meeste mensen gelijk aan de botten. Ik weet nog goed dat mijn moeder altijd tegen mij zei: “Je mag niet met je vingers knakken, daar krijg je reuma van.” Ondanks dat er niet veel onderzoek is gedaan naar het knakken van de vingers, is het wel duidelijk dat knakken van vingers geen invloed heeft op het veroorzaken van reuma of artritis. Maar wat is het dan wel?
Om goed te begrijpen hoe het gewricht nu eigenlijk werktstaat hier links een afbeelding van het kniegewricht. In elk gewricht is het duidelijk hoe het werkt, er is een koppeling van twee of meer botten. Elk bot heeft op zijn beweeggedeelte een laagje kraakbeen en rondom het gewricht zit dan een hoeveelheid gewrichtsvloeistof die ervoor zorgt dat het gewricht als een "geoliede machine" kan blijven lopen.
Op het moment dat we stil blijven zitten of liggen, knakken onze gewrichten niet, maar op het moment dat we onze gewrichten in beweging brengen, is de kans groot dat ze eens knakken. Dit is iets wat absoluut NIET vanuit het bot komt, maar een fenomeen dat veroorzaakt wordt door het gewrichtsvloeistof. Omdat onze gewrichten aangestuurd worden door spieren, komt er nog wel eens rek in. Bijvoorbeeld als je je vingers knakt, rek je het gewricht even op. Hierdoor ontstaat er een ruimte tussen de botten en het gewricht. Dit kan dan niet opgevuld worden door de vloeistof en daarom is de vloeistof zo gemaakt dat er in het geval van extra ruimte een gas produceert. Hierdoor kan de lege ruimte die ontstaat door het oprekken direct opgevuld worden. Op het moment dat als het ware deze gas explodeert, hoor je het knakgeluid.
In veel gevallen is het voor mensen ook noodzakelijk om bijvoorbeeld de handen zelf te kraken/knakken. Dit heeft ermee te maken met het gas. Wanneer dat niet ‘explodeert’, blijft het gewricht in een bepaalde stand staan. Ik heb dit zelf met regelmaat bij het masseren met mijn duimen, waarbij ik het duimgewricht even moet "terugzetten" waardoor het kraakt. Op het moment dat je dit niet zou doen, beperkt dit gelijk de bewegingsvrijheid van het gewricht. Ditgeeft dit een akelig gevoel: een beetje zeurend, maar meer gevoelig dan pijnlijk. Dit geval van knakken levert dan ook geen schade op. Dat heeft de Amerikaanse onderzoeker Donald L. Unger onderzocht. Hierbij knakte hij gedurende 60 jaar tweemaal daags zijn linkerhand, terwijl hij dit niet deed met zijn rechterhand. Hieruit concludeerde Unger dat knakken geen artritis veroorzaakt. In 2009 is Donald L. Unger met zijn onderzoek beloond met de IG Nobelprijs, dit is een alternatieve nobelprijs voor onderzoeken die mensen voornamelijk eerst laten lachen, maar waardoor mensen toch geprikkeld worden om erover na te denken. In principe heeft het lichaam gemiddeld twintig minuten nodig om het gewrichtsvloeistof aan te vullen, waardoor je uiterlijk eens per twintig minuten de gewrichten zou kunnen kraken.
Hier is echter ook een uitzondering op. Bij sommige mensen zijn de gewrichtskapsels te groot (onder meer bij hypermobiele mensen) waardoor het bot geregeld uit de kom schiet. Het bot schiet weliswaar meteen weer terug en dit geeft eveneens een knakkend geluid. Deze beweging wordt echter door veel mensen wel als een heftige pijn ervaren. Doorgaans groeien mensen hier wel over heen, maar als dat niet zo is, dan kan het wel blijvende schade opleveren. In dat geval is het raadzaam de huisarts te bezoeken.
